Afgelopen zondag vertrokken wij—Margriet, Mathilde en Stefan—met een dubbeldekker-touringcar vol voedsel, medicijnen en andere hulpgoederen naar de Pools-Oekraïense grens. Op de terugweg namen we 85 Oekraïense vluchtelingen mee, om hen veilig onderdak te bieden in Nederlandse gastgezinnen. Het was een intensieve onderneming, vol aangrijpende indrukken. Benieuwd naar onze ervaringen? In deze blog nemen we graag mee op onze reis.
HET PLAN
Het idee voor deze actie ontstond toen we een tijdje geleden de eerste beelden uit Oekraïne zagen. Als hechte familie greep het ons enorm aan dat gezinnen in Oekraïne nu verscheurd worden door oorlog. Direct groeide het gevoel dat we iets wilden doen. We wilden iets betekenen voor deze mensen, al is het maar een klein beetje.
In de dagen erna kreeg ons plan steeds meer vorm. We plaatsten een oproep om slaapplekken te regelen en hulpgoederen in te zamelen. Hierop kregen we enorm veel liefdevolle reacties! Zo stelde Kassing Tours kosteloos een touringcar ter beschikking voor onze reis. Ook de brandstof konden we gedeeltelijk bekostigen met behulp van sponsors. Bovendien ontvingen we talloze particuliere donaties en meldden families zich aan als gastgezin om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Hartverwarmend!
Na alle voorbereidingen was het zondag dan eindelijk zo ver: tijd voor vertrek.
Zondagmiddag: met een volle bus naar Polen
Rond lunchtijd vertrekken we vanuit Beesd. Voordat we Nederland achter ons laten maken we een korte stop in Nijmegen, om nóg meer hulpgoederen op te halen. We nemen allerlei soorten spullen mee, want het is moeilijk te zeggen wat we ter plekke zullen aantreffen. Zo vertrekken we met een bus vol lang houdbaar voedsel, dekens, kleding, luiers en medicijnen richting Polen.
We krijgen gezelschap van verslaggevers van twee lokale kranten, die meereizen om onze reis vast te leggen. Ook zijn er twee tolken aan boord: Paula en Valeriia. Paula is oorspronkelijk Pools en woont inmiddels al jaren in Nederland. Valeriia komt uit Oekraïne en is een paar weken geleden naar Nederland gevlucht. Met ons maakt ze nu de reis terug, om voor ons te tolken en haar landgenoten te helpen.
Onze eerste bestemming wordt de grensstad Przemyśl, ter hoogte van de Oekraïense stad Lviv—een rit van 1400 kilometer die ruim 14 uur zal duren. In Przemyśl bevindt zich het laatste treinstation voor de Oekraïense grens. We verwachten dan ook dat er veel vluchtelingen arriveren voor wie we hopelijk iets kunnen betekenen.
MAANDAGOCHTEND: AANKOMST IN PRZEMYSL
Na een lange nacht komen we maandag rond 06:00 uur aan in Przemyśl. We parkeren de bus bij het station, waar het een drukte van jewelste is. De stationshal is vol mensen met koffers en rugzakken, waaronder ook veel kinderen, die vervoer naar een volgende bestemming proberen te vinden.
Ze maken een verslagen en ontredderde indruk. Sommigen hebben 7 uur in de rij gestaan om Oekraïne te kunnen verlaten. Na een lange en angstige reis zijn ze eindelijk in veiligheid, maar hoe nu verder?
We beginnen spullen en voedsel uit te delen en te vragen wie met ons mee wil in de bus. Dit gaat moeizamer dan gedacht. Veel vluchtelingen twijfelen en zijn voorzichtig. De meesten van hen willen graag in de buurt van de grens blijven, om daar te wachten op hun familieleden die vechten in Oekraïne.
Nederland is voor hen ver weg en onbekend. Sommigen weten niet eens waar ons land ligt, laat staan wat hen daar te wachten staat. Waar komen ze terecht, en mogen ze bijvoorbeeld wel werken? De keuze om in onze bus te stappen kan zomaar levensbepalend zijn.
Na het voeren van een heleboel intensieve en emotionele gesprekken begint onze bus langzaam vol te stromen. Ondanks het feit dat de vluchtelingen nog veel vragen hebben, zijn ze blij dat ze naar een voorlopige eindbestemming kunnen reizen.
NOG DICHTER NAAR DE GRENS
Na onze stop in Przemyśl vervolgen we onze reis naar het Poolse plaatsje Medyka, om te kijken of we daar van betekenis kunnen zijn. Dit stadje ligt nog dichter bij de grens, op slechts 10 à 15 kilometer van Oekraïens grondgebied. De aankomst in Medyka is een indrukwekkende ervaring. De oorlog is hier plotseling nog tastbaarder, vanwege de soldaten met machinegeweren die we overal zien. Ook hier delen we voedsel uit. Vervolgens keren we terug naar Przemyśl.
We rijden naar het lokale vluchtelingencentrum. Er blijkt veel behoefte te zijn aan eten, drinken en medicijnen, middelen die wij gelukkig bij ons hebben. Ook zijn er veel hulpverleners aan het werk en is er zelfs een Nederlandse frietkraam aanwezig, die gratis friet uitdeelt aan binnenkomende vluchtelingen.
Rondom het centrum wachten mensen tot ze hun reis kunnen vervolgen. Dit duurt vaak lang, omdat ze wachten op de aankomst van familieleden en hun volgende bestemming zorgvuldig kiezen. Ook moet iedereen geregistreerd worden door de Poolse autoriteiten.
MAANDAGAVOND: KLAAR VOOR VERTREK
Onze chauffeurs hebben de hele nacht gereden. Ze hebben hun rust dus niet alleen hard nodig—een rustperiode van 9 uur is zelfs verplicht. Daarom pakken ze wat slaap in een nabijgelegen hotel, zodat ze straks uitgerust aan de lange terugreis kunnen beginnen.
Rond 19:00 uur is iedereen klaar voor vertrek. We hebben zo’n 60 Oekraïners een plekje in de bus kunnen geven, voornamelijk vrouwen en kinderen. De meesten van hen weten niet waar ze precies naartoe gaan—sommigen kennen Nederland niet eens. Toch zijn ze veelal blij dat ze straks eindelijk op een veilige plek zijn, waar ze kunnen uitrusten en niet meer in angst hoeven leven.
DE LAATSTE PASSAGIER
Voordat we koers zetten naar Nederland maken we nog een stop bij het station. Ook keren we nogmaals terug naar Medyka—één van onze Oekraïense passagiers verwacht dat haar moeder daar is. Voor vertrek leggen we de overige vluchtelingen uit wat de bedoeling is, zodat ze niet in paniek raken als we plotseling weer richting Oekraïne rijden.
Eenmaal in Medyka blijkt de moeder van de passagier zich nog in Oekraïne te bevinden. Via de walkietalkie hebben we even contact met haar, maar vervolgens is ze niet meer te bereiken. Samen met de passagier en haar kinderen gaat Stefan de grens over om de oudere vrouw te zoeken. Een paar spannende uren volgen, maar gelukkig gaat alles goed. Met onze laatste passagier aan boord kunnen we de terugreis rond 22:15 uur écht beginnen.
DINSDAGOCHTEND: TERUG IN NEDERLAND
Dinsdagochtend komen we rond 11:00 uur aan in Hannover. Een aantal passagiers stapt hier uit. Zij worden in Duitsland opgevangen of willen doorreizen naar Denemarken, waar een grote Oekraïense gemeenschap is. We nemen afscheid van hen en vervolgen onze reis richting Nederland.
Rond 16:30 uur komen we eindelijk aan in Beesd. Daar is een mooie ontvangst geregeld met eten en drinken. Zelfs burgemeester Servaas Stoop is aanwezig om de vluchtelingen te verwelkomen. Voor vertrek hebben al ontzettend veel mensen zich opgeworpen als gastgezin, en de aanbiedingen stromen nog steeds binnen. Hierdoor kunnen alle vluchtelingen direct worden opgevangen bij families in de Betuwe.
TOT SLOT
Het afscheid was een emotioneel moment. Er heerste veel spanning en nervositeit onder de vluchtelingen, maar ook ontlading, opluchting en dankbaarheid. Sinds onze aankomst zijn we in nauw contact met ze gebleven. We hebben afgesproken om binnenkort als groep bij elkaar te komen. Ook zijn we op zoek naar een ontmoetingsruimte in de buurt, waar de vluchtelingen elkaar kunnen treffen.
Al met al was de reis behoorlijk aangrijpend en erg intensief. Na 2 dagen non-stop reizen, logistieke puzzels oplossen, weinig slaap en enorm veel indrukken hebben we wat tijd nodig om bij te komen. Het verdriet en de angst waar we getuige van waren hebben grote indruk op ons gemaakt. Na alle adrenaline begint het besef van wat zich daar afspeelt nu pas in te dalen.
Daarnaast voelt het surrealistisch om na het zien van de schrijnende situatie aan de grens plotseling weer in Nederland te zijn. Het contrast tussen hier en daar is zo enorm dat het echt even schakelen is naar het “normale” leven hier.
Al met al zijn we ontzettend blij dat we voor de groep vluchtelingen die met ons is meegereisd een verschil hebben kunnen maken. Heel veel dank aan iedereen die ons heeft geholpen om deze reis mogelijk te maken!
Meer lezen over onze reis? De Gelderlander heeft een uitgebreid artikel geschreven. Ook kun je via het liveblog van de Gelderlander of via het liveblog van Omroep Gelderland meer lezen over de reis.
